Janusz Grabiański

---

Dzieciństwo i edukacja

Rodzice Janusza Grabiańskiego mieli swoje korzenie w Poznaniu. Jego ojciec, Wierosław, pełnił funkcję urzędnika bankowego, a matka Halina, z domu Fibich, przed zawarciem małżeństwa pracowała jako asystentka w zakładzie fotograficznym. W okresie jego dzieciństwa, aż do ukończenia siódmego roku życia, Janusz mieszkał wraz z rodzicami i młodszym bratem Andrzejem we Wronkach.

W latach 1949–1951 rozpoczął naukę na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Po tym okresie przeniósł się do ASP w Warszawie, gdzie kontynuował edukację między 1952 a 1955 rokiem pod okiem prof. Józefa Mroszczaka.

W trakcie studiów Janusz nawiązał bliskie relacje z innymi utalentowanymi artystami, wśród których byli m.in. Bohdan Butenko, Janusz Stanny oraz Andrzej Heidrich.

Twórczość

Po zakończeniu studiów Janusz Grabiański zdobył uznanie jako ilustrator książek dla dzieci, pracując m.in. dla Państwowego Wydawnictwa „Iskry”, które publikowało serię „Naokoło świata” w latach 1956–1994. Jego talent przejawiał się także w projektowaniu plakatów reklamowych dla wielu znanych firm, takich jak POL-MOT, LOT oraz Confexim.

W 1957 roku niezwykle wyróżniający się plakat jego autorstwa zdobył I nagrodę w konkursie organizowanym przez Polskie Linie Lotnicze „LOT”, co otworzyło mu drzwi do dalszej współpracy. Wkrótce firma ta powierzyła mu ważne zadania związane z identyfikacją wizualną oraz projektowaniem materiałów promocyjnych. Oprócz tego, artysta realizował projekty znaczków pocztowych, w tym znaną serię „Rasy psów” z 1963 roku oraz „Koty” z 1964 roku.

Janusz Grabiański miał na swoim koncie wiele indywidualnych wystaw, zarówno w Polsce, jak i w innych krajach. Jego międzynarodowa kariera nabrała tempa po nawiązaniu współpracy w 1957 roku z wiedeńskim wydawnictwem Carl Überreuter Verlag, a następnie z różnymi wydawnictwami zagranicznymi m.in. w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji, Finlandii, Włoszech, RPA oraz w Szwecji i Stanach Zjednoczonych.

Przez blisko 25 lat w branży ilustrował ponad 100 książek, których klasyka polska i obca wzbogaciła jego twórczość. Wśród nich znalazły się m.in. Wiersze o kotach T.S. Eliota, O krasnoludkach i o sierotce MarysiMarii Konopnickiej (książka, która wpisano na Listę Honorową H.Ch. Andersena za ilustracje w 1976 roku), Cudowną podróż Selmy Lagerlof, Bajki Charles’a Perraulta oraz Przygody Tomka Sawyera Marka Twaina.

Grabiński jest uznawany za jednego z najbardziej cenionych ilustratorów na świecie. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych w Polsce, Austrii, Szwajcarii oraz Niemczech. Zilustrował także najnowszą wersję Elementarza stworzonego przez Mariana Falskiego. Jego prace ukazały się w przeszło 20 krajach, w tym w Związku Radzieckim, Jugosławii, Holandii, Japonii, Izraelu oraz na Węgrzech.

Nagrody i upamiętnienie

Janusz Grabiański jest osobą, która została uhonorowana wieloma prestiżowymi nagrodami za swoją twórczość. W 1961 roku, jego dzieło The Big Book of Animal Stories zdobyło nagrodę „New York Timesa” dla najlepiej zilustrowanej książki dla dzieci. W 1973 roku, za osiągnięcie sprzedaży 4 milionów egzemplarzy jego ilustracji, otrzymał od Überreutera „Złotą Biblię”.

W uznaniu za jego wkład w literaturę dziecięcą, w 1958 roku przyznano mu Nagrodę Prezesa Rady Ministrów. Dodatkowo, w 1959 roku zdobył Brązowy medal IBBA w Lipsku. Jego unikalne podejście graficzne zostało docenione w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku, w którym nagrodzono jego opracowanie graficzne takich książek jak Rudzia autorstwa Hanny Januszewskiej, Kot w butach oraz książki W szkole i w domu autorstwa S. Aleksandrzaka i J. Rytlowej, wydane przez WSiP w 1970 roku. Dodatkowo, zdobył wyróżnienie za Wiersze dla Kaji autorstwa Joanny Kulmowej.

W 1973 roku, dzieci obdarzyły go wyróżnieniem – Orderem Uśmiechu, co podkreśla jego wpływ na młode pokolenia czytelników. W 2015 roku, jego imię zostało nadane skwerowi, który znajduje się między ulicami Chmielną oraz Widok, a także pasażem Stefana Wiecheckiego w Warszawie, co świadczy o jego trwałym śladzie w kulturze i pamięci społecznej.

---

Oceń: Janusz Grabiański

---